Sat vremena, 23 minuta i 40 sekundi posle ponoći tog 26. aprila 1986. — po gregorijanskom kalendaru — godine izmeniće celu savremenu povest. Akcident prilikom testiranja RBMK (реактор большой мощности канальный) u Nuklearnoj elektrani „Vladimir Iljič Lenjin“ u Pripjatu (Ukrajinska SSR) urušio je Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika koji će za manje od šest godina docnije biti i zvanično sahranjen.

U Sjedinjenim Američkim Državama (SAD) ovog 26. aprila će se obeležiti nekoliko godišnjica. Dogodilo se na današnji dan:

1801 — rođen Ambroz Dadli Men, američki političar i diplomata, prvi je obavljao položaj pomoćnika državnog sekretara SAD (1853-5) dok je predsednik bio Frenklin Pirs, a državni sekretar Vilijam L. Marsi. Tokom Američkog građanskog rata (1861-5) bio je na strani Juga. Godine 1961. postaje konfederacijski komesar za Belgiju i Vatikan. Ostatak života proveo je u Francuskoj u kojoj je i umro 1889. godine.

1865 — ubijen Džon Vilkis But, američki glumac, poznat po tome što je usmrtio američkog državnika i 16. predsednika Sjedinjenih Država Abrahama Linkolna. But je izvršio atentat 12 dana ranije „filadelfija derindžerom“ (.44 kalibar) u Pozorištu Ford u Vašingtonu, Okrug Kolumbija.

Iako je i sam bio ranjen, uspeo je da pobegne u Virdžiniju gde se krio sve do smrtonosnog ranjavanja u vrat od čega je nedugo zatim preminuo. Sahranjen je na Groblju „Grin Maunt“ u Baltimoru, u Merilandu, a na njegovom grobu i dan-danas posetioci, kao znak odmazde, ostavljaju penije (¢) jer se na aversu te kovanice nalazi Linkolnov portret.

1970 — rođena Melanija Knavs (udato Tramp), trenutno prva dama SAD, u Novom Mestu, u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji. Godine 2005. Tramp se oženio njome i iz tog braka imaju sina Barona Vilijama Trampa (rođen 2006). Ona je druga prva dama Sjedinjenih Država koja je rođena van SAD (posle Luize Adams — supruge Džona Kvinsija — koja je rođena u Ujedinjenom Kraljevstvu), ali je prva po tome što joj maternji jezik nije engleski (već slovenački i srpsko-hrvatski).

U američkoj saveznoj državi Florida danas se obeležava i Dan sećanja na konfederacijske heroje u kome se odaje počast poginulim vojnicima Juga kojih je bilo više od 290 hiljada.

Za razliku od Južne Karoline, Misisipija, Alabame i Tenesija, u Floridi ovaj praznik nije zvaničan, ali se ipak obeležava.


Luka Totaj