Filip Riker
Funkcija:
Vršilac dužnosti pomoćnika državnog sekretara u Birou za evropske i evroazijske poslove.
Obrazovanje:
MBA Tanderbird škola globalnog menadžmenta (1991, danas deo Arizona državnog Univerziteta); diploma osnovnih studija iz istorije stečena na Jejl Univerzitetu (1986).
Odličan poznavalac balkanskih dešavanja iz bliske istorije, diplomac Jejl univerziteta i ličnost koja se može pohvaliti trodecenijskom karijerom u Stejt departmentu nalazi se na čelu Biroa za evropske i evroazijske poslove u svojstvu vršioca dužnosti pomoćnika državnog sekretara. Premda su sve glasnije naznake da će ga na ovom mestu naslediti Majkl Karpenter, Rikerovo diplomatsko iskustvo u bavljenju balkanskim poslovima opravdava njegovu važnost u procesima stvaranja i primene američke politike prema (Zapadnom) Balkanu.
Život i karijera:
Rođen je 1965. godine u Pensilvaniji, istoj saveznoj državi kao i predsednik Džozef Bajden. Odrastanje je proveo u nekoliko američkih gradova, ali i australijskom Brizbejnu gde je završio srednju školu. Iako je široj javnosti na našim prostorima postao poznat u prethodnoj deceniji, svoju profesionalnu karijeru u američkoj spoljnoj službi započeo je 1992. godine u okviru Agencije za informisanje (USIA – US Information Agency). U prvim godinama svoje pripadnosti Stejt departmentu u Rikerovoj karijeri beleže se radna angažovanja u Skoplju i Budimpešti, znatno pre imenovanja u najvišim zvanjima diplomatskih misija SAD u Makedoniji i Mađarskoj. Od 1993. do 1996. godine bio je pomoćnik službenika za informisanje u ambasadi SAD u Budimpešti.
Nedugo zatim, od 1997. godine biva imenovan za političkog savetnika ambasade u Skoplju, na izuzetno važno mesto u diplomatskoj misiji SAD. Poređenja radi, istu funkciju je početkom druge decenije 2000-ih u beogradskoj ambasadi obavljao Metju Palmer. Svoj talenat za odnose sa javnošću materijalizovao je i ovom prilikom tako što je ubrzo postao i portparol Kristoferu Hilu, tadašnjem ambasadoru SAD u Makedoniji i specijalnom izaslaniku SAD za Kosovo. Karijera ga je nakon ovog posla, 1999. godine, vratila u centralu gde je prvo zauzimao položaj direktora Kancelarije za odnose sa javnošću biroa za javne poslove, a zatim do 2004. zamenika portparola Stejt departmenta.
Povratak počecima beleži se 2004. godine kada se Riker, ovaj put u svojstvu zamenika šefa misije, vraća u Budimpeštu. Kratak, jednogodišnji boravak u Iraku (2007-2008), u rangu ministra savetnika, samo ga je trenutno udaljio od balkanskih dešavanja kojima se vraća 2008. godine. Imenovanje za ambasadora SAD u Skoplju vratilo je Filipa Rikera u žižu otvorenih balkanskih pitanja i aktivnostima za njihovo rešavanje. Priroda diplomatskog posla ga je posle angažmana u Makedoniji 2011. godine vratila u Vašington, gde je u trogodišnjem periodu obavljao dužnosti zamenika pomoćnika državnog sekretara. Nakon toga, 2014. godine odaslat je u Milano, na mesto generalnog konzula SAD nadležnog za sever Italije, a od 2017. do 2019. godine boravi u Štutgartu na poziciji civilnog zamenika i političkog savetnika komandanta Evropske komande oružanih snaga SAD.
Stavovi prema Srbiji i regionu
Filip Riker se u nekoliko navrata direktno bavio balkanskim poslovima. Srpskoj javnosti je postao poznat kao portparol Kristoferu Hilu za vreme pregovora u Rambujeu. O Rikerovom karakteru se možda i najbolje izrazio tadašnji šef, ambasador Hil, koji nije skrivao da ga je nazivao „mrgudom” („the grim Reeker”), mada se nije libio ni da pohvali njegove sposobnosti predstavljajući ga kao veštog sekretara za štampu („skillful press secretary”). Bio je neizostavni deo Hilove šatl diplomatije u susret razgovorima u Rambujeu i deo uskog kruga najbližih ljudi sa kojima je Hil u to vreme sarađivao.
Druga važna stvar, kada je reč o Rikerovoj profesionalnosti i ozbiljnosti pristupanja diplomatskoj profesiji, jeste činjenica da govori jezike svih zemalja u kojima je službovao (mađarski, makedonski, italijanski i nemački). To je, čini se bilo i nužno s obzirom da se za vreme službovanja u diplomatskoj misiji u Skoplju direktno (i bezuspešno) angažovao u rešavanju grčko-makedonskog spora. Posle mandata šefa diplomatske misije u Skoplju, Riker je bio čest gost Beograda u svojstvu zamenika pomoćnika državnog sekretara. Kontinuirano je podržavao evropske integracije Srbije, razgovore sa Prištinom, a velom tajne je ostala obavijena Rikerova poseta Beogradu u susret formiranju vlade Srbije 2012. godine što je do današnjih dana ostavilo prostor brojnim spekulacijama. Nesumnjivo je, ipak, da je tokom te posete naglašavao teritorijalnu celovitost Kosova*, protivio se ideji podele i snažno se založio za uređenje odnosa u severnom delu sa većinskim srpskim stanovništvom.
Procena uticaja na politiku prema Srbiji: ZNAČAJAN UTICAJ
Od čoveka iz senke, portparola specijalnog izaslanika SAD za Kosovo Kristofera Hila, preko šefa diplomatske misije u jednoj od balkanskih država, danas se govori o Rikeru kao najvišem zvaničniku spoljne službe SAD koji je nadležan za Balkan. Njegovi javni istupi su mnogo direktniji i teorijski gledano, bliski realizmu. Antrfile Vašingtonskog sastanka u Beloj kući, održanog 4. septembra 2020. godine, usledio je veoma brzo zahvaljujući delovanju Filipa Rikera.
Najava potpisivanja memoranduma o razumevanju SAD i Srbije u pogledu razvoja bezbedne infrastrukture 5G mreže, koju je Riker predočio Odboru za spoljne odnose Senata SAD, deo je sveobuhvatnog zalaganja američke administracije da spreči širenje kineskog uticaja u „indopacifičkom regionu i šire”. To je u potpunoj saglasnosti sa stavovima koje je Riker neskriveno iznosio u pogledu nastojanja SAD da odvrate ruski i kineski uticaj u Srbiji, pružanja podrške evropskom putu kao strateškom cilju Srbije i snažne potpore razgovorima Beograda i Prištine.
U svim zadacima Evropska unija se vidi kao ravnopravni partner. Filip Riker odlično poznaje Balkan, razume otvorena pitanja za čije su rešavanje zainteresovane SAD i ima kontinuitet u operativnom bavljenju vršeći dužnosti u raznovrsnim kapacitetima. Sve to ga, nezavisno od potencijalne kadrovske promene na aktuelnoj funkciji, kandiduje za osobu koja će se i u Bajdenovoj administraciji aktivno baviti Balkanom i posledično kreiranjem i realizacijom politike prema Srbiji.