Trampova administracija je uputila formalnu notifikaciju Organizaciji Ujedinjenih nacija o nameri istupanja iz Svetske zdravstvene organizacije (WHO). Reč je o potezu kojim će ova najveća i najuticajnija svetska organizacija koja se bavi sferom zdravlja biti lišena svog najvećeg finansijera, i to tokom trajanja COVID-19 pandemije. Predsednik Tramp je u više navrata prethodnog meseca najavljivao ovakvu odluku, pravdajući je nezadovoljstvom njegove administracije zbog neadekvatnog načina na koji se Svetska zdravstvena organizacija nosila sa pandemijom i koji je, po njegovom sudu, glavni uzrok stanja u kome se trenutno nalaze Sjedinjene Američke Države (preko 3 miliona potvrđenih slučajeva, 134 hiljade mrtvih).
Istupanje iz članstva Svetske zdravstvene organizacije će zvanično biti moguće tokom 2021. godine, ukoliko Sjedinjene Američke Države ispune postojeće utvrđene uslove. Naime, svaka države koja želi da istupi iz SZO mora da blagovremeno (godinu dana unapred) pošalje obaveštenja o nameri da istupi iz članstva i da ispuni sve postojeće finansijske obaveze koje ima prema ovoj organizaciji.
Ovakav potez Trampove administracije je kulminacija niza prethodnih događaja u SAD, kao i nezadovoljstva predsednika Trampa nošenjem ove organizacije sa krizom kao i njenim preventivnim i drugim preporučenim merama. Treba napomenuti da se on nije ustručavao da to podeli sa javnošću svaki put kada je to bilo moguće. Naime, iako su prvobitni glavni krivci za trenutno globalno stanje po rečima predsednika Trampa bili Kina i kineski narod, u međuvremenu je u njegovim govorima i Svetska zdravstvena organizacija dobila sličnu poziciju centralnog krivca, jer nije bila sposobna da adekvatno iskoristi sredstva koja ima na raspolaganju (prevashodno sredstva Sjedinjenih Američkih Država) i zaustavi dalje širenje pandemije.
Uprkos tome što postoji malo dokaza za to da je kineska vlada namerno davala loše informacije organizaciji ili da je od nje krila informacije od suštinskog značaja za bolje upravljanja celom situacijom (što su bile optužbe koje smo mogli da čujemo od mnogih republikanskih političara u proteklim mesecima), većina stručnjaka se slaže da je najgore za šta možemo optužiti Svetsku zdravstvenu organizaciju to da nije uvek ažurno pružala informacije i uputstva za nošenje sa pandemijom. Međutim, eksperti smatraju da se i ovakvo delovanje može opravdati činjenicom da ona funkcioniše u okviru određenih ograničenja koja postoje za organizacije njene veličine i opsega. Svetska zdravstvena organizacija je i dalje jedan od glavnih aktera u potrazi za vakcinom. Svojim sredstvima, ekspertizom i mrežom stručnjaka čini mnogo kako bi koordinisala napore.
Notifikacija o istupanju je samo jedna od odluka Trampove administracije kojom se Sjedinjene Američke Države povlače iz različitih svetskih organizacija i multilateralnih ugovora uz opravdanje da nisu povoljni za njihovu državu i građane. Međutim, odluka da se SAD povuku iz članstva u Svetske zdravstvene organizacije u sred pandemije sa kojom se, po mišljenju jednog dela javnog mnjenja, ne nose uspešno privukla je posebno veliki broj kritika i osuda, kako od zdravstvenih stručnjaka tako i od američkih građana, koji mahom smatraju da je ova odluka neodgovorna i da će uticati na pogoršanje stanja pandemije u SAD.
Jovana Rmuš
